Het weer in Zeeuws-Vlaanderen voor vrijdag
donderdag 28 november om 18:31
Stel je voor: je wil de vijver in je achtertuin wat vergroten, maar stuit met de graafwerkzaamheden op een aantal stenen. Je graaft voorzichtig verder en wat blijkt? De stenen zijn onderdeel van een vijf meter hoge en tien meter brede oude vestingmuur uit begin van de 18de eeuw. Het overkwam Erwin Jesterhoudt uit Philippine.
De westelijke stenen beer in Philippine is blootgelegd - Omroep Zeeland
Jesterhoudt wist niet wat hij zag, toen de graafmachine steeds meer grond weghaalde, waardoor de muur zich stukje bij beetje openbaarde. "Ik was met stomheid geslagen, het was een complete verrassing. Maar ik voelde ook meteen een soort van kinderlijk enthousiasme omdat ik in onze achtertuin iets bijzonders had ontdekt." Hij wist op dat moment nog niet wat het was, maar heeft direct contact gezocht met het historisch genootschap van Philippine en is op onderzoek uitgegaan.
Via verschillende kanalen, waaronder de Universiteit van Utrecht en het Nationaal Archief, heeft hij allerlei informatie en kaarten gevonden om de herkomst van de muur te kunnen achterhalen. "De muur weer bedekken met grond was daardoor natuurlijk geen optie meer", aldus Jesterhoudt. De muur in zijn achtertuin is onderdeel van oude vestingwerken van Philippine. Het gaat om de westelijke stenen beer.
Verdedigingswerken
De muur is een onderdeel van de vesting van Philippine die in het begin van de achttiende eeuw is aangelegd, zegt Marc Buise, die expert is op het gebied van Zeeuws-Vlaamse vestingwerken. "Aan de oostkant van Philippine is een vergelijkbare muur gevonden, de oostelijke stenen beer. Die is een paar jaar geleden gerestaureerd. De beren waren stenen dijken, onderdeel van de verdedigingswerken. In de muren zaten ook sluizen. Om aanvallen van een mogelijke vijand moeilijk te maken werden omringende grachten onder water gezet".
De muren van de stenen beer zijn dik, vertelt Buise. "Een meter of twee aan de onderkant. En waarschijnlijk zit er hier ook nog een sluis aan vast. Zo'n sluis is vaak vijftien of zestien lang. De muren hadden bovenop een puntvorm, zodat het lastiger was om eroverheen te lopen." Het was volgens Buise te verwachten dat de westelijke stenen beer ooit een keer tevoorschijn zou komen." Volgens hem zijn veel van dit soort vestingen verkocht, daarna gesloopt of onder de grond verdwenen. "Want als mensen de stenen konden verkopen, sloopten ze de muren."
"De geschiedenis maakt deel uit van ons leven en maakt nu ook deel uit van mijn tuin" - Erwin Jesterhoudt, ontdekker vestingmuur
De muur heeft dus historische waarde voor Philippine en vormt nu met de oostelijke stenen beer een eenheid. "Ik ben van plan om de muur terug te brengen in originele staat. Dat betekent dat er balken aan de zijkant moeten worden geplaatst, die er vroeger voor zorgden dat vijandelijke schepen niet konden aanmeren."
En als het aan hem ligt komen er ook bovenop de muur ook drie broekscheuren. Dat zijn ijzeren pinnen met prikkeldraad eromheen. Maar dat kost veel geld, dus hoopt hij op subsidie om dit te realiseren.
De westelijke stenen beer in Philippine is blootgelegd© Omroep Zeeland
De komende tijd gaat een archeoloog de muur verder in kaart brengen en wil Jesterhoudt kijken of er in de tuin nog andere delen van de vestingmuur verborgen zijn. "De geschiedenis maakt deel uit van ons leven en maakt nu ook deel uit van mijn tuin." En daarnaast wil hij bijvoorbeeld tijdens een Open Monumentendag zijn tuin openstellen voor publiek om de muur te komen bezichtigen.
