't Hoompje: krottenkoning wint van Sluis door niets te doen

Geplaatst: 22 oktober 2024 om 16:30

't Hoompje in Sint Anna ter Muiden: spookhuis, fotolocatie of schandvlek voor de gemeente Sluis? Na decennia verval is er niet veel over van het pand. De gemeente Sluis denkt erover om daarom de status Rijksmonument er weer vanaf te halen, er valt immer niks meer te beschermen. Dit tegen het zere been van de mensen die 't Hoompje hadden willen redden.

Vanaf de weg is er niks te zien van de grandeur van dik honderd jaar geleden. Een bossage waarachter 't Hoompje verscholen ligt. Wie brutaal genoeg is om het privéterrein binnen te glippen, moet zich nog een weg banen door bramen. Genoeg die het er voor over hebben. Mensen die graag foto's maken van vervallen gebouwen, mensen die menen dat het er spookt.

Krottenkoning
Het Hoompje, of beter La Pommerai is eigendom van Ronnie van de Putte, een vastgoedinvesteerder met de bijnaam De Krottenkoning. Een naam die Van de Putte verdiende door links en rechts monumentale, leegstaande panden op te kopen en deze vervolgens te laten verpauperen. In de jaren negentig kocht Van de Putte het complex, bestaande uit het hoofdgebouw en twee bijgebouwen. Hij wilde er appartementen bouwen en mocht het overnemen op voorwaarde dat hij de gebouwen zou restaureren.

Procedures en dwangsommen lapt Van de Puttte steevast aan zijn laars. Zo ook in Sluis. Het inmiddels overwoekerde en deels ingestorte gebouw heeft nu naam gemaakt bij urban explorers; mensen die als hobby foto's maken van vervallen panden en geestenjagers die zeker weten dat het er spookt.

Spookslot
Het lijkt na decennia verval ook op het oude spookslot van de Efteling. Daken en vloeren zijn ingestort, de verdiepingen zijn al lang niet meer begaanbaar. De kelders staan vol water. Het groen neemt bezit van het gebouw en iedere storm krijgt 't Hoompje nieuwe, mogelijk terminale klappen. Het pand dichttimmeren om verder verval te voorkomen, kreeg de gemeente Sluis niet gedaan van de eigenaar die simpelweg weigert. Of er met boetes wordt gedreigd of niet.

"Hoe denk je dat het overkomt als je dertig jaar lang wel dreigt maar nooit echt doorzet?" - André Bauwens, secretaris van de Heemkundige Kring West-Zeeuws-Vlaanderen

Na jaren en jaren lijkt er een omslag te komen in het voortslepende dossier. De gemeente Sluis denkt dat het pand reddeloos is en lijkt de moed te hebben opgegeven.

"We hebben een rapport ingezien en daaruit bleek dat er niets meer van te maken is", zegt wethouder Marian van Oostenbrugge er nu over. "Daarom willen we het nu van de monumentenlijst halen." Het rapport dat de wethouder aanhaalt wil de gemeente echter niet delen.

Erfgoedvereniging Heemschut heeft bezwaar gemaakt tegen Sluis' beslissing om de monumentale status weg te nemen. Pas wanneer de bezwarencommissie dit bezwaar heeft afgewezen, kan 't Hoompje de status als rijksmonument kwijtraken.

Leo Dubbelaar, is secretaris van het Cuypersgenootschap, een landelijke vereniging die zich inzet voor behoud van erfgoed. 't Hoompje in Sint Anna ter Muiden behoeft bij hem geen nadere duiding. Het is een van de hoofdpijndossiers voor het genootschap. Hoe bouwvallig het pand nu ook is, volgens Dubbelaar is er altijd een mogelijkheid om het op te knappen. “Zeker kan dat. Alleen met de huidige eigenaar zal het niet gaan. In Wassenaar zitten we met eenzelfde zaak.” Ivicke is een monumentaal landhuis in Wassenaar dat dezelfde eigenaar Ronnie van de Putte laat verpauperen. “Het verschil met Sluis is dat de gemeente Wassenaar wél inzet op handhaving. Dat pand is nu op last van de gemeente wel wind- en waterdicht gemaakt om verdere achteruitgang te voorkomen.”

Misdrijf
Het is niet mogelijk een rijksmonument is dit soort gevallen te onteigenen. Het Cuypersgenootschap zou graag verandering van wetgeving zien. Daarom heeft het genootschap ook aangifte gedaan van de vernieling van een rijksmonument. “Dat is een misdrijf waarvoor je bestraft kunt worden. Maar dat is ook al weer jaren geleden. Het gaat allemaal langzaam. Maar ja”, zucht Dubbelaar. “Je gaat gewoon door.”

Competentieprobleem
"Ik weet nog dat ik als kleutertje met een uitje van school naar ’t Hoompje ging. We speelden daar met de kinderen waar de nonnen voor zorgden en we kregen limonade." André Bauwens, secretaris van de Heemkundige Kring West-Zeeuws-Vlaanderen koestert mooie herinneringen aan het Hoompje in betere tijden. "De gemeente Sluis heeft gewoon geen affiniteit met erfgoed. Ik weet niet wat de gemeente wel of niet wil met het Hoompje maar ik denk echt dat het een competentieprobleem is." Volgens Bauwens kan het monument zeker wel gered worden. Ook nu nog. "Het is een kwestie van middelen en willen. De wil ontbreekt in Sluis. Ze dreigen wel met boetes maar er komt maar steeds niks van. Het lijkt wel of ze geen ruggengraat hebben. Hoe denk je dat het overkomt als je dertig jaar lang wel dreigt maar nooit echt doorzet?"

Geschiedenis

Wat in de volksmond 't Hoompje wordt genoemd, heet eigenlijk La Pommerai naar de nabijgelegen appelboomgaard die er ooit was. Het statige pand is in 1909 gebouwd door baron Cox die het al na twee jaar overdoet aan een Belgische orde. De Zusters van de Kindsheid van Maria. Vandaar ook dat ’t Hoompje een kapel heeft. De orde zorgde er voor geestelijk gehandicapte kinderen. Andere orden vonden er nadien onderdak. Hoewel de invulling steeds wat veranderde, lag de eerste decennia de nadruk op opvang en onderwijs voor geestelijk gehandicapte kinderen. Voornamelijk Belgische kinderen. Dichtbij als België is.

Na de oorlog heeft het pand, dat de oorlog relatief ongeschonden overleefde, een tijd gediend als noodstadhuis annex politiebureau. Uit die tijd dateert ook de bijnaam 't Hoompje, een naam waarvan de oorsprong nu in nevelen gehuld is.

De zusters bleven tot 1986. Modernere opvattingen over onderwijs en een dichtgedraaide geldkraan maakte een einde aan La Pommerai als plek waar kinderen woonden. Sindsdien stond het gebouw leeg. Om verder verval te voorkomen werd het gebouw op de lijst van rijksmonumenten geplaatst.

In 1992 kwam 't Hoompje in handen van Resort Sint Anna bv, een project van projectontwikkelaar Ronnie van de Putte. Het plan behelsde de bouw van tachtig (later negentig en weer later honderdtwintig) appartementen. Het hoofdgebouw zou opgeknapt worden en dienst doen als centrale locatie. Op het grondgebied wil hij tennisbanen aanleggen. Een en ander zou in 1997 klaar zijn. Er gebeurt echter niks. In datzelfde jaar is het geduld van Sluis op en overweegt de gemeente juridische stappen tegen eigenaar Van de Putte. 't Hoompje wordt in 1997 aangemerkt als rijksmonument.

In 1998 start de gemeente een arbitragezaak tegen Van de Putte. 't Hoompje is niet het enige probleem. Sluis probeert dan ook al jaren van Van de Putte gedaan te krijgen dat hij Nieuwbouwwijk Groenevelt en winkelcentrum Korenmolen afmaakt. Beide projecten liggen dan al jaren stil en Van de Putte reageert op niemand. In 1999 besluit de gemeente de arbitragezaak te pauzeren omdat er een overnamekandidaat is voor zowel 't Hoompje als voor Groenevelt. Van de Putte laat weten van de inmiddels ver gevorderde verkoop af te zien omdat hij een nieuwe geïnteresseerde heeft. Twee jaar later is 't Hoompje nog steeds in bezit van Van de Putte.

In 2006 is de gemeente het zat. De bouwvergunning voor Van de Putte wordt ingetrokken. Een jaar later trekt Heemschut aan de bel. De vereniging die zich inzet voor het behoud van monumentaal erfgoed, verwijt de gemeente een gebrek aan daadkracht. Ondanks de belofte zijn dan niet alle bouwvergunningen ingetrokken.

Om verdere achteruitgang te voorkomen wil de gemeente in 2013 de eigenaar dwingen het pand wind- en waterdicht te maken. Doet hij dit niet, dan volgt een dwangsom van 150.000. Twee jaar later krijgt Van de Putte nog 'een laatste waarschuwing'. Het blijft onduidelijk of de boete ooit is geïnd.

Wanneer er al jaren wordt verzucht dat 't Hoompje nu echte reddeloos is, gloort er in 2021 even hoop dat er toch redding is voor het gebouw. Er lijkt een partij gevonden te zijn die 't Hoompje wil herbouwen zoals Sluis het graag ziet. Het bleek opnieuw een teleurstelling.